Page 99 - 3_60
P. 99
สาระ น่ารู้
ความหมายของ
ดอกไม้จันทน์ ๗ แบบ
พร้อมอุปกรณ์และขั้นตอนการท�า
ดอกไม้จันทน์ มักเขียนผิดเป็น ดอกไม้จัน หรือ จึงมีการน�ามาท�าเป็นหีบศพบ้าง ใช้เป็นฟืนในการฌาปนกิจศพบ้าง
ดอกไม้จันทร์ ถ้าอ้างอิงตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งโกศส�าหรับบรรจุศพเจ้านายชั้นสูง
พ.ศ. ๒๕๒๕ อธิบายไว้ว่า “ดอกไม้จันทน์” คือ เนื้อไม้จันทน์ ล้วนแต่ใช้ไม้จันทน์ทั้งสิ้น จากคติความเชื่อเรื่องการเผา
เป็นต้น ที่ไสเป็นแถบบางน�ามาประดิษฐ์เป็นช่อขนาดเล็ก เครื่องหอม ก�ายาน ถวายต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เทพเจ้า หรือแม้แต่
ใช้ในการเผาศพ ถวายพระพุทธรูป ด้วยธูปหอมที่ท�าจากไม้จันทน์ นอกจากนี้
“ไม้จันทน์” ถือเป็นไม้มงคลที่เป็นของสูง ไม้จันทน์ยังถูกน�ามาใช้ท�าเป็นเครื่องใช้ต่างๆ เช่น พัดไม้จันทน์
คนสมัยก่อนที่จะใช้ไม้จันทน์ได้ต้องเป็นเจ้าขุนมูลนายหรือ หีบใส่เสื้อผ้า (สมัยก่อนไม่มีตู้เสื้อผ้า) แม้แต่เครื่องหอมต่างๆ
หน่อเนื้อเชื้อกษัตริย์ เพราะเป็นไม้ที่หายาก ราคาไม่ต้องพูดถึง ก็มีไม้จันทน์เป็นส่วนผสมปนอยู่ด้วย โดยน�าไม้จันทน์มาบด
ด้วยคุณสมบัติและความหอมของไม้จันทน์นี้เอง มีการ ให้เป็นผง แล้วน�าไปเป็นส่วนผสมในเครื่องใช้ที่ต้องการ เช่น
สันนิษฐานว่าราวๆ ประมาณ ๑,๕๐๐ ปีก่อน มนุษย์ยังไม่มี ธูป เทียนอบขนม เทียนอบผ้า ก�ายาน น�้าอบไทย ฯลฯ
การฉีดยาศพ หรือฉีดฟอร์มาลีน และวิธีการที่จะรักษาศพ ตามคติความเชื่อของชาวพุทธ “ดอกไม้จันทน์”
ไม่ให้มีกลิ่นเหม็น ดังนั้น ในการประกอบพิธีฌาปนกิจศพจึงใช้ ถือเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ที่แสดงถึงความเคารพและไว้อาลัย
ไม้จันทน์มาเป็นส่วนในการประกอบพิธี เพื่อบรรเทากลิ่นศพ เพราะเชื่อว่ากลิ่นหอมของดอกไม้จันทน์จะน�าดวงวิญญาณ
ของผู้ที่ล่วงลับไปสู่สรวงสวรรค์
วารสาร 97
ทหารพัฒนา
