Page 76 - 4_61
P. 76
ต่อมาปรับรูปช้างเป็นแบบช้างเผือกปล่อย (ภาพที่ ๕)
ภาพที่ ๓ ธงสยาม (สมัยรัชกาลที่ ๒)
พระบรมราชโองการในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
ภาพที่ ๕ ธงช้างเผือกปล่อย
รูปช้างเผือกสีขาวอยู่ในวงจักรสีขาวนี้ก็ใช้เฉพาะเรือหลวงเท่านั้น
ส่วนเรือพ่อค้าไทยทั่วไปก็ยังคงใช้ธงแดงอยู่ตามเดิม โดยใช้ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ธงสยามแบบนี้จนถึงรัชกาลที่ ๓ (รัชกาลที่ ๕) ก็ได้ออกพระราชบัญญัติว่าด้วยแบบอย่างธงสยาม
ครั้นขึ้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นครั้งแรก ตรงกับรัตนโกสินทรศก ๑๑๐ หลังจากนั้นคือ
(รัชกาลที่ ๔) สยามได้มีการท�าหนังสือสัญญาเปิดการค้าขายกับ พระราชบัญญัติธงสยาม รัตนโกสินทรศก ๑๑๖ และพระราชบัญญัติ
ชาวตะวันตกมากขึ้น ท�าให้มีเรือสินค้าของประเทศต่าง ๆ ทั้ง ธงสยาม รัตนโกสินทรศก ๑๑๘ โดยทุกฉบับได้ยืนยันถึงลักษณะ
จากยุโรปและอเมริกาล่องเข้ามาค้าขายมากขึ้น พร้อมทั้งมีสถาน ของธงชาติสยามเป็นแบบธงพื้นสีแดงตรงกลางเป็นรูปช้างเผือก
กงสุลตั้งอยู่ในพระนคร ซึ่งชักธงชาติของประเทศตนเองขึ้นเป็น สีขาวปล่อยหันหน้าเข้าหาเสา (ภาพที่ ๖)
ส�าคัญ ดังนั้นจึงจ�าเป็นที่ประเทศสยามจะต้องมีธงชาติที่แน่นอน
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระราชด�าริว่า
ธงสีแดงซึ่งเป็นธงที่ใช้กับเรือของสามัญชนชาวสยามนั้น ซ�้ากับ
ประเทศอื่น ยากต่อการแยกแยะ สมควรยกเลิกเสีย และหันมา
ใช้ธงอย่างเรือหลวงเป็นธงชาติสยามส�าหรับเรือสามัญชนด้วย แต่
โปรดเกล้าฯ ให้เอารูปวงจักรสีขาวออกเสียเพราะเป็นของสูง ซึ่ง
ถือเป็นเครื่องหมายเฉพาะของพระเจ้าแผ่นดินเท่านั้น โดยให้คงไว้
แต่รูปช้างเผือกอยู่กลางธงแดง แต่ทว่าให้ปรับขนาดช้างเผือก
ให้ใหญ่ขึ้น โดยในช่วงแรกเป็นแบบช้างเผือกยืนพื้น (ภาพที่ ๔)
ภาพที่ ๖ ธงช้างเผือก (สมัยรัชกาลที่ ๕)
ภาพที่ ๔ ธงช้างเผือกยืนพื้น (สมัยรัชกาลที่ ๔)
74 วารสาร
ทหารพัฒนา
