Page 63 - File Ok2Magazine Military development362p78
P. 63
ประวัติวันพืชมงคล
พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ หรือเรียกสั้น ๆ ว่า พิธีแรกนา
เป็นพระราชพิธีที่มีมาแต่โบราณตั้งแต่ครั้งสุโขทัยเป็นราชธานี ซึ่งในสมัยนั้น
พระมหากษัตริย์ไม่ได้ลงมือไถนาเอง เป็นแต่เพียงเสด็จฯ ไปเป็นองค์ประธานใน
พระราชพิธีเท่านั้น ครั้นถึงสมัยกรุงศรีอยุธยา พระมหากษัตริย์ไม่ได้เสด็จฯ ไป
เป็นองค์ประธาน แต่จะมอบอาญาสิทธิ์ให้โดยทรงท�าเหมือนอย่างออกอ�านาจ
จากกษัตริย์ และจะทรงจ�าศีลเงียบ ๓ วัน ซึ่งวิธีนี้ได้ใช้ตลอดมาถึงปลายสมัย
กรุงศรีอยุธยา
ต่อมา สมัยรัตนโกสินทร์ในรัชกาลที่ ๑ ได้โปรดให้ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่
เป็นผู้ประกอบพระราชพิธีแรกนาขวัญแทนพระองค์ และมิได้ถือว่าเป็นพิธีหน้า
พระที่นั่ง เว้นแต่เมื่อมีพระราชประสงค์จะทอดพระเนตร สถานที่ประกอบพิธี
ในตอนแรก ๆ จึงไม่ตายตัว แล้วแต่จะทรงก�าหนดให้ ครั้นในสมัยรัชกาลที่ ๔
โปรดเกล้าฯ ให้จัดพิธีสงฆ์เพิ่มขึ้นในพระราชพิธีต่าง ๆ ทุกพิธี ดังนั้น “พระราช
พิธีพืชมงคล” จึงได้เริ่มมีขึ้นแต่บัดนั้นมา โดยได้จัดรวมกับพระราชพิธีจรดพระ
นังคัลแรกนาขวัญ และมีชื่อเรียกรวมกันว่า “พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัล
แรกนาขวัญ”
ส่วนพิธีกรรมนอกเหนือจากการท�าให้เป็นตัวอย่างตามที่ทรงจ�าแนกไว้ ๓
อย่าง ๒ อย่างแรก ที่ว่า “อาศัยค�าอธิษฐานเอาความสัตย์เป็นที่ตั้งบ้าง ท�าการซึ่ง
ไม่มีโทษนับว่าเป็นการสวัสดิมงคลตามซึ่งมาในพระพุทธศาสนาบ้าง” นั้น ทรง
หมายถึง “พิธีพืชมงคล” อันเป็นพิธีสงฆ์ที่กระท�า ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
ส่วนอีกอย่างหนึ่งที่ว่า “บูชาเซ่นสรวงตามที่มาทางไสยศาสตร์บ้าง” นั้น ทรง
หมายถึงพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญอันเป็นพิธีพราหมณ์
วารสาร 63
ทหารพัฒนา
