Page 39 - 3_61
P. 39
ปานได้บรรดาศักดิ์ ออกพระวิสุทธิสุนทร และ ถึงเมืองเบรสต์ เมืองท่าทางภาคใต้ของฝรั่งเศส ทางราชส�านัก
ได้รับแต่งตั้งเป็นทูตออกไปเจริญสัมพันธไมตรีกับฝรั่งเศส พระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ ได้ส่ง มองสิเออร์ เลอกงต์ ญัง เดอ วีเซ
ในสมัยดังกล่าว ฝรั่งเศสมีอิทธิพลในราชส�านักของ ติดตามคณะราชทูตไทยตั้งแต่ขึ้นฝั่งจนส่งลงส�าเภากลับ
พระนารายณ์มาก จุดประสงค์ของฝรั่งเศส คือ เผยแผ่คริสต์ และบันทึกบทบาทของราชทูตไทยไว้โดยละเอียด
ศาสนา และพยายามให้พระนารายณ์เข้ารีตเป็นคริสตชน น�าออกพิมพ์เผยแพร่ในปี พ.ศ.๒๒๒๙ หลังที่เจ้าพระยา
รวมทั้งพยายามมีอ�านาจทางการเมืองในอยุธยาด้วยการ โกษาปานกลับไม่นาน ในชื่อ “Voyage des Ambassadeurs
เจรจาขอตั้งก�าลังทหารของตนที่เมืองบางกอกและเมืองมะริด de Siam en France” ซึ่งกล่าวถึงความประทับใจของ
คณะทูตไปฝรั่งเศสดังกล่าว ประกอบด้วย ปาน คนทั้งหลายต่อความเฉลียวฉลาด มีไหวพริบ และมีคารม
เป็นราชทูต, ออกหลวงกัลยาราชไมตรี เป็นอุปทูต และออก เป็นเลิศของโกษาปาน
ขุนศรีวิศาลวาจา เป็นตรีทูต พร้อมทั้งบาทหลวงเดอ ลีออง โดยเฉพาะค�ากราบบังคมทูลพระเจ้ากรุงฝรั่งเศส
และผู้ติดตาม รวมกว่า ๔๐ คน ออกเดินทางจากกรุงศรีอยุธยา ในวันเข้าเฝ้าเพื่อทูลลากลับนั้น เป็นที่ประทับพระราชหฤทัย
ในวันที่ ๑๘ มิถุนายน พ.ศ.๒๒๒๙ ได้เข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ พระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ เป็นอย่างมาก ทรงรับสั่งให้จดไว้
ที่ ๑๔ เมื่อวันที่ ๑ กันยายน พ.ศ.๒๒๒๙ ณ พระราชวัง ทุกตัวอักษรแล้วพิมพ์แจกจ่ายให้อ่านกันทั่วราชส�านัก ใน
แวร์ซาย และเดินทางกลับเมื่อวันที่ ๙ ตุลาคม พ.ศ.๒๒๓๐ ปลายสมัยของพระนารายณ์มีความรู้สึกต่อต้านชาวต่างชาติ
การเจริญสัมพันธไมตรีครั้งนั้นได้สร้างชื่อเสียงเป็นที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งฝรั่งเศส ในหมู่ขุนนางไทยและพระสงฆ์
เลื่องลือในทวีปยุโรป เนื่องจากเป็นครั้งแรกที่พระเจ้าแผ่นดิน พระเพทราชา เจ้ากรมช้าง (ซึ่งต่อมาเป็นกษัตริย์องค์ที่ ๒๘
ทางด้านตะวันออกแต่งคณะราชทูตไปยังส�านักฝรั่งเศส ของอยุธยา) ทรงเป็นผู้น�าในการต่อต้านครั้งนี้ เจ้าพระยา
พระเจ้าหลุยส์ทรงจัดการรับรองคณะราชทูตจากกรุงศรี โกษาปานได้เข้าเป็นฝ่ายของพระเพทราชา เมื่อพระเพทราชา
อยุธยาอย่างสมเกียรติยศ และโปรดให้จัดท�าเหรียญที่ระลึก ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์ โกษาปานได้รับมอบหมายให้
เป็นผู้เจรจากับนายพลฝรั่งเศสที่คุมป้อมอยู่ที่เมืองบางกอก
และมีการเขียนรูปราชทูตไทยเข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ ให้ถอนทหารออกไปจากอาณาจักรไทยได้ส�าเร็จ เจ้าพระยา
ของฝรั่งเศสเป็นที่ระลึกด้วย พระราชพงศาวดารฉบับพระราช โกษาปานเป็นชายหนุ่มที่มีรูปงาม กิริยามารยาทเรียบร้อย
หัตถเลขาบันทึกไว้ว่า เมื่อครั้งที่สมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีไหวพริบดี รู้จักโต้ตอบได้ถูกเรื่องราวและกาลเทศะ ไม่มี
ทรงส่งพระยาโกษาปานไปเจริญสัมพันธไมตรีกับพระเจ้า อาการประหม่าสะทกสะเทิ้นเขินอาย เป็นคนช่างสังเกตจดจ�า
หลุยส์ที่ ๑๔ แห่งฝรั่งเศส ตอนที่เจ้าพระยาโกษาปานเดินทางไป สิ่งที่พบเห็นได้ทุกอย่าง
วารสาร 37
ทหารพัฒนา
