Page 64 - วารสาร ฉบับที่ ๔
P. 64
ภาพจาก DM studio / Shutterstock.com
พระราชกรณียกิจ
พระราชกรณียกิจที่ส�าคัญในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว อาทิ
๑. การเลิกทาส
เป็นพระราชกรณียกิจอันส�าคัญยิ่ง ที่ท�าให้พระองค์ทรงได้รับพระสมัญญาว่า “สมเด็จพระปิยมหาราช” ด้วยพระองค์
ทรงเห็นว่า มีทาสในแผ่นดินเป็นจ�านวนมาก และลูกทาสในเรือนเบี้ยจะสืบต่อการเป็นทาสไปจนรุ่นลูกรุ่นหลานอย่างไม่มี
ที่สิ้นสุด ถ้าไม่มีเงินมาไถ่ตัวเองแล้ว ต้องเป็นทาสไปตลอดชีวิต พระองค์จึงทรงมีพระราชหฤทัยแน่วแน่ว่าจะต้องเลิกทาส
ให้ส�าเร็จ แม้จะเป็นเรื่องยากล�าบาก เพราะทาสมีมาตั้งแต่สมัยโบราณ อีกทั้งเจ้านายที่เป็นใหญ่ ในสมัยนั้นมักมีข้ารับใช้
เมื่อไม่มีทาส บุคคลเหล่านี้อาจจะไม่พอใจและก่อให้เกิดความวุ่นวายขึ้นเหมือน
กับที่เกิดขึ้นในต่างประเทศมาแล้ว
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงตราพระราชบัญญัติขึ้น
เมื่อวันที่ ๒๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๑๗ ให้มีผลย้อนหลังไปถึงปีที่พระองค์เสด็จขึ้น
เสวยราชสมบัติ มีบัญญัติว่า ลูกทาสซึ่งเกิดเมื่อปีมะโรง พ.ศ. ๒๔๑๑ ให้มีสิทธิ์ได้
ลดค่าตัวทุกปี และพอครบอายุ ๒๑ ปี ก็ให้ขาดจากความเป็นทาสทั้งชายและหญิง
จากนั้นในพ.ศ. ๒๔๔๘ จึงได้ออกพระราชบัญญัติเลิกทาสที่แท้จริงขึ้น เรียกว่า
“พระราชบัญญัติทาส ร.ศ. ๑๒๔” (พ.ศ. ๒๔๔๘) เลิกลูกทาสในเรือนเบี้ยอย่างเด็ดขาด
เด็กที่เกิดจากทาส ไม่ต้องเป็นทาสอีกต่อไป และการซื้อ-ขายทาสเป็นโทษทางอาญาส่วนผู้ที่
เป็นทาสอยู่แล้ว ให้นายเงินลดค่าตัวให้เดือนละ ๔ บาท จนกว่าจะหมด
ด้วยพระปรีชาสามารถของพระองค์ท่าน ในเวลาเพียง ๓๐ ปีเศษ ทาสในเมืองไทย
ก็หมดไปโดยไม่เกิดการนองเลือดเหมือนกับประเทศอื่น ๆ
๒. การปฏิรูประบบราชการ
ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตรา
ระเบียบการปกครองขึ้นใหม่ แยกหน่วยราชการออกเป็นกรมกองต่าง ๆ มีหน้าที่รับผิดชอบเฉพาะ
ไม่ก้าวก่ายกัน จากเดิมมี ๖ กระทรวง คือ กระทรวงมหาดไทย, กระทรวงกลาโหม, กระทรวงนครบาล,
กระทรวงวัง, กระทรวงการคลัง และกระทรวงเกษตราธิการ ได้เพิ่มอีก ๔ กระทรวง รวมเป็น ๑๐
กระทรวง ได้แก่ กระทรวงธรรมการ มีหน้าที่ดูแลเกี่ยวกับกิจการของพระสงฆ์ และการศึกษา, กระทรวงยุติธรรม
มีหน้าที่ดูแลเกี่ยวกับคดีความที่ต้องตัดสินต่าง ๆ, กระทรวงโยธาธิการ มีหน้าที่ดูแลตรวจตราการก่อสร้าง การท�าถนน
ขุดลอกคูคลอง งานที่เกี่ยวกับการก่อสร้าง และกระทรวงการต่างประเทศ มีหน้าที่ดูแลงานที่เกี่ยวข้องกับการต่างประเทศ
64 วารสาร
ทหารพัฒนา
