Page 50 - 3_60
P. 50
เผ่าไทยข่า
เผ่าไทยอีสาน
๖. เผ่าไทยข่า
หรือสวมหมวกเข้าบ้านพ่อตา หรือกินข้าวร่วมกับแม่ยาย
ชาวข่า (บรู) เป็นกลุ่มชาติพันธ์ุหนึ่งในจังหวัด การผิดจารีตประเพณี (ผิดผี) เช่นนี้ ลูกเขยต้องใช้เงิน ๕ บาท
มุกดาหาร ชาวข่ามีถิ่นก�าเนิดอยู่ในแขวงสุวรรณเขต แขวงสาละวัน หมู ๑ ตัว ดอกไม้ ธูปเทียน ๒ คู่ บุหรี่พื้นบ้านมวนด้วย
และแขวงอัตตะปือของลาว ซึ่งเมื่อร้อยปีก่อน (ก่อน พ.ศ. ๒๔๓๖) ใบตอง ๒ มวน หมากพลู ๒ ค�า น�าไปคารวะต่อผี (วิญญาณ)
ยังเป็นดินแดนของราชอาณาจักรไทย ชาวข่าอพยพมาอยู่ ของบรรพบุรุษที่มุมบ้านด้านตะวันออก หรือที่เตาไฟ หากเป็น
ในท้องที่จังหวัดมุกดาหาร ในสมัยรัชกาลที่ ๓ เป็นส่วนมาก ลูกสะใภ้ก็ต้องใช้ผ้าขาวม้า ๑ ผืน ผ้าซิ่น ๑ ผืน ดอกไม้ ธูปเทียน
นักมานุษยวิทยาถือว่าชาวข่าเป็นชนเผ่าดั้งเดิมเผ่าหนึ่งในแถบ ๒ คู่ หมากพลู ๒ ค�า บุหรี่ใบตอง ๒ มวน ไปคารวะต่อผี
ลุ่มแม่น�้าโขง ซึ่งอาจจะสืบเชื้อสายมาจากขอมโบราณซึ่งเคยอยู่ เช่นเดียวกัน
ในดินแดนของอาณาจักรเจนละ ซึ่งต่อมาเป็นอาณาจักรขอมและ
อาณาจักรศรีโคตรบูรณ์ ซึ่งขอมเคยมีอิทธิพลครอบคลุมขึ้นมา ๗. ชนเผ่าไทยอีสาน
ถึง แล้วเสื่อมอ�านาจลง ซึ่งพวกข่าอยู่ในตระกูลเดียวกับขอมและ ไทยลาว (ไทยอีสาน) ไท-ลาว Laotian ตระกูลภาษาไท-
มอญ เขมร ภาษาข่าเป็นภาษาในตระกูลเดียวกับขอมและมอญ กะได (Tai-Kadai Language Family) กลุ่มไทยลาว หรือทั่วไป
เขมร ภาษาข่าเป็นภาษาในตระกูลออสโตรเอเซียติก สาขามอญ เรียกว่า “ชาวอีสาน” ที่เป็นกลุ่มที่ใหญ่ที่สุด มีประชากรมาก
เขมร ชาวข่ายังแบ่งแยกกันอีกเป็นหลายเผ่าพันธุ์ เช่น ข่าย่าเหิน ที่สุดในอีสาน ซึ่งชาวภาคกลางมักจะเรียกชนกลุ่มนี้ว่า “ลาว”
ข่าบริเวณ ข่าสุ ข่าตะโอด ข่าสอก ข่าสปวน ฯลฯ เป็นต้น ชาวข่า เพราะว่ามีภาษาพูดเป็นภาษาเดียวกับคนลาวในสาธารณรัฐ
ไม่ได้เรียกตัวเองว่า “ข่า” แต่เรียกตัวเองเป็นพวก “บรู” ซึ่งแปลว่า ประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) แต่ความจริงแล้วเป็น
“ภูเขา” ค�าว่า “ข่า” เป็นชื่อที่ชาวอีสานใช้เรียกขานพวกบรู ภาษาไทยสาขาหนึ่ง ซึ่งมีวัฒนธรรมเหนือกว่ากลุ่มอื่นๆ เป็นกลุ่ม
ค�าว่า “ข่า” อาจจะมาจากค�าว่า ข้าทาส ซึ่งชาวอีสานชอบเรียก ที่สืบทอดวัฒนธรรมลุ่มน�้าโขงแต่โบราณ (ร่วมกับไทยเวียง หรือ
พวกข้าทาสว่า ข่า หรือข่อย แต่ชอบออกเสียงไม้โทเป็นไม้เอก ชาวเวียงจันทน์) มีตัวอักษรของตนเองใช้มาแต่สมัยอยุธยาเป็น
คือค�าว่า ข้าเป็นข่า เพราะว่าในอดีตชายไทยในแถบลุ่มแม่น�้าโขง อย่างน้อย และอาจจะร่วมสมัยสุโขทัย ตัวอักษรที่ใช้มี ๒ แบบ
ชอบไปจับเอาพวกข่า (บรู) ตามป่าดงมาเป็นข้าทาสในสมัย คือ อักษรไทยน้อย และอักษรไทยธรรม
รัชกาลที่ ๕ จึงประกาศห้ามมิให้ไปจับพวกข่ามาเป็นข้าทาสอีก อักษรไทยน้อย เป็นอักษรสุโขทัยสาขาหนึ่ง ส่วน
ส่วนในประเทศเวียดนามเรียกพวกข่าว่าพวก มอย (Moi) อักษรไทยธรรมเป็นอักษรที่ได้ต้นแบบอักษรมอญโบราณ คล้าย
จารีตประเพณีของชาวข่า (บรู) อักษรตัวเมืองของภาคเหนือ มีวรรณกรรมท้องถิ่นของตนเอง
การสู่ขอเพื่อขอแต่งงานต้องมีล่าม ๔ คน (ชาย ๒ เช่น เรื่องสินไซ (สังข์ศิลป์ชัย) จ�าปาสี่ต้น ท้าวก�่ากาด�า นางผมหอม
หญิง ๒) เทียน ๔ เล่ม และเงินหนัก ๕ บาท เมื่อแต่งงานต้องมี ไก่แก้ว ลิ้นทอง ก�าพร้าผีน้อย ขูลูนางอั้ว ท้าวผาแดงนางไอ่ ฯลฯ
เหล้าอุ (เหล้าไห) ๒ ไห ไก่ ๒ ตัว ไข่ ๘ ฟอง เงินหนัก ๒ บาท อาจจะกล่าวได้ว่ากลุ่มไทยลาว เป็นกลุ่มผู้น�าทางด้านวัฒนธรรม
หมู ๑ ตัว และก�าไลเงิน ๑ คู่ ภาคอีสาน ฉะนั้นภูมิปัญญาสังคม เช่น ฮีต คอง ต�านาน
การท�าผิดประเพณี (ผิดผี) เช่น ห้ามลูกสะใภ้เข้า อักษรศาสตร์ จารีตประเพณี กลุ่มไทยลาวจะเป็นกลุ่มที่สืบทอด
ห้องนอนก่อนผัว ห้ามลูกสะใภ้รับของจากพ่อผัว ห้ามลูกเขย และถ่ายทอดให้ชนกลุ่มไทยกลุ่มอื่นๆ อีกด้วย
ที่เข้าออกในบ้านออกจากห้องหนึ่งไปยังอีกห้องหนึ่ง ลูกเขยพกมีด
48 วารสาร
ทหารพัฒนา
